بادگیر نقشه عمده و پرنگی در معماری یزد دارد.
معماری یزد – سبک معماری شهر یزد
منبع: https://civilart.co/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%D8%B2%D8%AF-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%DB%8C%D8%B2%D8%AF/
حیاط خانه هم که در مرکز آن قرار دارد در تمام طول سال قابل استفاده می‌باشد و محصور شدن آن توسط اتاق ها حس امنیت، آرامش و حریم خصوصی را برای ساکنان فراهم می‌کند و علاه برآن حیاط این امکان را میدهد که با درخت کاری، و ایجاد سایه تابستان خنک‌تری را سپری کنند.
در سبک معماری یزد خانه ها رو به قبله ساخته شده‌اند و حیاط خانه در مرکز آن قرار دارد.
شاخص های سبک معماری یزد :
- سردر
- هشتی
- دالان
- تختگاه
- بادگیر
- تالار
- سه دری و پنج دری
- آشپزخانه
- ارسی
- پستو
- حیاط خصوصی
- نارنجستان
برخی از بناهای بجامانده در یزد را به دوران سلیمان نبی و حضرت ابراهیم نسبت میدهند که نشان از تاریخ چند هزار ساله شهر یزد دارد.
ویژگی های معماری یزد
نارنجستان گلخانه امروزی است. حیاط سرپوشده ای که از آن برای کشت نارنج و سایر گیاهان استفاده می‌شود.
در خانه‌های مجلل یزدی علاوه بر اتاق‌های بزرگ مخصوص میهمان
در بعضی از موراد در انتهای مسیر بادگیر حوض آب قرار گرفته است که با برخود جریان باد با حوض آب نسیم خنکی در محیط جریان پیدا می‌کند.
معماری ایرانی با قدمت چند هزار ساله تنوع و ویژگی های خاص خودش را دارد.
شهرسازی یزد
از نمونه‌های معروف معماری یزد میتوان به آثار بجه مانده زیر اشاره کرد :
- خانه‌ی میرزا شفیع
- بادگیر باغ دولت آباد
- مسجد جامع فهرج
- مسجد جامع کبیر
- کهن دژ
- خانه آیت اله صدوقی
- خانه لاری‌ها
- آقازاده ابرکوه
- علی آقا شیرازی
- مالک التجار
- برادری
- آسد هاشم آقا
جهت ساخته خانه ها در راستای جنوب غرب و شمال شرقی تعبیر شده است که باعث می‌شود در طول سال طرفی از خانه در سایه و طرف دیگر در آفتاب قرار بگیرد که متناسب با فصل از اتاق های آنها استفاده می‌شود.
معماری یزد اولین شهر خشتی دردنیا و بعد از ونیز در جایگاه دومین شهر باستانی در سراسر جهان را شناخته می‌شود.
معماری یزد یکی از سبک های تاریخی، باستانی و با عظمت به جا مانده از مردمان دوره های قبل می‌باشد.
بادگیر جریان بادگرم را در خود میچرخاند و بادی مطلوب را به فضاهای داخلی وارد می‌کند.
به گونه‌ای که در مرکز هر محله بازارچه، مسجد، آب انبار، حسینه و … عمده نیازهای مردم گردآوری می‌شد تا همه افراد دسترسی یکسانی به آنها داشته باشند.
سبک معماری شهر یزد بگونه‌ای پیاده سازی شده است که زندگی را در آفتاب سوزان تابستان و سرمای خشک زمستان آسان می‌سازد.
معماری در شهر یزد فقط محدود به خانه‌ها نمی‌باشد آنها طرز تفکر خود را در معماری گسترش داده اند و محلات را هم با توجه به نیازهایشان و کاربردی بودن آنها اجرا کرده اند.
در طول روز با دریافت نور و گرمای خورشید آن را در خود حفظ می‌کند و در شب از گرما ذخیره شده برای حفظ گیاهان از سرما کویر از آن استفاده می‌کند.
آثار معروف معماری شهر یزد
حیاط های بیرونی برای مهمانان وجود دارند.